Hình ảnh được chụp từ Đài quan sát Trái Đất của NASA, cho thấy một số Vịnh Carolina gần Rừng Bang Bladen Lakes ở Bắc Carolina. Nhiều nơi ở đây vẫn là ao, mặc dù một số đã cạn kiệt và được sử dụng cho nông nghiệp (Ảnh: NASA).
Khi anh em nhà Wright mang đến cho nhân loại chiếc máy bay chạy bằng động cơ vào đầu thế kỷ 20, họ không chỉ cung cấp cho chúng ta một cách mới để di chuyển, mà còn cho chúng ta một cái nhìn hoàn toàn khác về những thứ vốn dĩ vẫn tồn tại ở xung quanh, nhưng lại không hề được quan tâm tới.
Và một trong những khu vực đã ngay lập tức thu hút sự chú ý của các nhà khoa học và địa chất, đó là vùng Vịnh Carolina.
Theo hình ảnh quan sát từ trên cao, có thể thấy rất nhiều những ao trũng ngập nước, trải dọc theo bờ biển từ 2 tiểu bang Bắc và Nam Carolina, Mỹ. Dùng từ “rất nhiều”, chúng ta đang nói tới số lượng của hàng trăm ngàn mẫu địa chất kỳ lạ này, khi chúng phân bổ hoàn toàn ngẫu nhiên và không có tỷ lệ kích thước cố định nào.
“Vịnh Carolina là tên được đặt cho bất kỳ vùng đất ngập nước nào dọc theo đồng bằng ven biển phía Đông,” Kyle Barrett, Phó giáo sư bảo tồn động vật hoang dã tại Đại học Clemson cho biết. “Chúng có hình elip và thường bị cô lập với các vùng nước khác, chẳng hạn như suối nhỏ hoặc sông”.
Một đặc điểm dễ nhận thấy đó là các Vịnh Carolina bố trí ở những điểm có cấu trúc địa lý thấp, nên chúng thường bị lấp đầy do mưa, nhưng đồng thời có thể bị hạn trong những thời điểm nóng và khô trong năm.
Lời giải đáp từ thời cổ xưa
Mưa sao băng từng được cho là nguyên nhân hình thành nên trăm nghìn Vịnh Carolina trải dọc theo bãi biển (Ảnh: AP).
Năm 1950, người ta bắt đầu đặt giả thuyết rằng có thể một trận mưa sao băng dữ dội đã hình thành nên các Vịnh Carolina. Để khám phá nguồn gốc thực sự của các vùng địa chất bất thường, các nhà khoa học đã tiến hành xác định niên đại bằng phóng xạ carbon của các trầm tích hữu cơ bị chôn vùi.
Tuy nhiên, kết quả khiến họ thực sự kinh ngạc. Hóa ra không phải tất cả các Vịnh Carolina đều được hình thành cùng một lúc. Trong đó, một số được hình thành cách nhau hàng chục nghìn năm.
“Một số vùng đất ngập nước được ước tính là đã tồn tại từ hơn 100.000 năm, trong khi những vùng đất khác có tuổi đời chỉ 15.000 năm tuổi trở xuống”, PGS. Kyle Barrett cho biết.
Sự chênh lệch tuổi tác này khiến các nhà khoa học lập tức tin rằng các Vịnh không phải do mưa sao băng gây ra, vì nếu như vậy, chúng sẽ ở cùng độ tuổi.
Ngoài ra, cũng không có vật chất nào được tìm thấy trong đất cho thấy sự hình thành ở ngoài Trái đất. Điều này đã dập tan thuyết âm mưu của những người tin vào UFO, và cho rằng đây là “bãi phóng” của người ngoài hành tinh từ trước khi con người biết đến.
Gió là giả thuyết thứ 2 được đặt ra, và đã thuyết phục được một số nhà địa chất học.
Người ta cho rằng vào cuối kỷ Pleistocen (2,5 triệu năm trước), gió Tây Nam đã thổi rất mạnh tới khu vực này, hình thành nên các dòng chảy tự nhiên, chạy dọc về phía Tây Nam và Tây Bắc. Dần theo thời gian, chúng hình thành cái mà ngày nay chúng ta gọi là Vịnh Carolina.
Mặc dù chưa có bằng chứng cụ thể để chứng minh điều này, song giả thuyết từ gió vẫn được xem là đáng tin cậy nhất.
Giả thuyết có khả năng nhất về cách thức mà các Vịnh Carolina được hình thành là do gió tạo ra các dòng chảy cách đây hàng triệu năm (khu vực có màu xanh lam).
Sự biến mất của Hệ sinh thái Bắc Mỹ
Theo các tài liệu khoa học, có thời điểm, có thể đã tồn tại tới 200.000 Vịnh Carolina tại khu vực này. Thế nhưng các nhà nghiên cứu nói rằng gần 97% Vịnh Carolina đã bị ảnh hưởng bởi nông nghiệp và khai thác gỗ của người dân bản địa.
Tác động của con người không chỉ xóa bỏ đi một phần quá khứ địa chất của chúng ta mà còn phá vỡ một hệ sinh thái đầm lầy quan trọng đối với nhiều loài đất ngập nước như kỳ nhông và ếch ở Bắc Mỹ.
“Các Vịnh Carolina, cùng với các vùng đất ngập nước biệt lập khác, mang lại nhiều lợi ích cho môi trường”, Barrett giải thích. “Ngay cả với các loài trên cạn, chẳng hạn như chim và dơi, cũng tồn tại nhiều hơn trong các khu rừng có Vịnh Carolina hơn là các khu rừng có diện tích tương đương”.
Các vùng đầm lầy như Vịnh Carolina cũng rất cần thiết trong việc ngăn ngừa lũ lụt và cải thiện chất lượng nước. Thật không may, nhiều Vịnh đã được thay thế cho mục đích sử dụng của con người như đất nông nghiệp, xây dựng nhà cửa, chiếm dụng, hoặc mở rộng thành ao.
Barrett nói rằng bất kỳ vùng đất ngập nước nào không gần suối hoặc sông vĩnh viễn đều không được bảo vệ bởi Đạo luật Nước sạch (CWA). Điều này càng khiến cho nạn khai thác các Vịnh Carolina ngày một tăng theo thời gian.
Hồ Waccamaw là một Vịnh Carolina rộng 2.400 mẫu Anh (971 ha) ở Bắc Carolina. Đây là nơi sinh sống của các loài thủy sinh mà không nơi nào có được trên Trái Đất (Ảnh: AP).
“Đá quý” của miền Đông nước Mỹ
Vịnh Carolina chỉ là một ví dụ về những bí ẩn tự nhiên của Trái Đất đóng vai trò là yếu tố quan trọng của hệ sinh thái Bắc Mỹ, được PGS. Barrett đánh giá như viên đá quý của miền Đông nước Mỹ.
“Khi đất được lấp đầy trên những đồng cỏ hoặc hoa màu, nó không chỉ lấy đi các vùng đất ngập nước quan trọng của môi trường sống; mà còn phá vỡ sự cân bằng của lưu lượng nước và hệ thống bảo vệ lũ lụt tự nhiên. Điều này đã gây hại cho môi trường sống và sinh kế của chính chúng ta”, PGS. Barrett nói.
Theo vị chuyên gia này, nếu không có những môi trường đất ngập nước này, chúng ta sẽ bỏ lỡ một số hệ sinh thái đa dạng sinh học phức tạp nhất ở Bắc Mỹ, điển hình như sự đa dạng của động vật lưỡng cư và bò sát.
Ngoài ra, Vịnh Carolina còn ghi nhận là môi trường sống của hơn 25 loại thực vật ăn thịt vô cùng đa dạng, phong phú. Trong đó, một số loài chỉ được tìm thấy duy nhất tại các vùng đầm lầy ở Vịnh Carolina.
