Con gà có trước quả trứng hay quả trứng sinh ra trước con gà? Suốt nhiều thế kỷ qua, câu hỏi này vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà triết học cũng như các nhà khoa học trên toàn thế giới.
Rất may là chúng ta có thể giải câu đố này bằng các công cụ của khoa học, cụ thể hơn là các nguyên tắc của sinh học tiến hóa .
Quả trứng đầu tiên
Trứng có đủ hình dạng và kích cỡ tồn tại trên khắp vương quốc động vật. (Ảnh: Science)
Trứng được tìm thấy trên khắp vương quốc động vật, từ rất lâu đời. Về mặt kỹ thuật, một quả trứng chỉ đơn giản là một mạch có màng bao bọc bên trong, nơi phôi thai có thể lớn lên và phát triển cho đến khi nó có thể tự tồn tại.
Thế nhưng, hãy tập trung vào loại trứng của loài chim (hoặc gà) mà chúng ta thường gặp ngày nay.
Những quả trứng đầu tiên được tìm thấy đã xuất hiện cùng với sự tiến hóa của những chiếc ối đầu tiên cách đây nhiều triệu năm.
Trước khi trứng xuất hiện, hầu hết các loài động vật dựa vào nước để sinh sản, như đẻ trứng trong ao và các môi trường ẩm ướt khác để trứng không bị khô.
Dần theo thời gian, một loại trứng khác bắt đầu phát triển. Chúng gồm có 3 lớp màng phụ bên trong: màng đệm, amnion và allantois.
Mỗi màng này có một chức năng hơi khác nhau nhưng việc bổ sung tất cả các lớp bổ sung này đã cung cấp một hệ thống hỗ trợ sự sống toàn diện, thuận tiện và khép kín.
Theo đó, phôi có thể tự do lấy các chất dinh dưỡng dự trữ, lưu trữ các chất thải dư thừa và hô hấp (bằng cách thở) mà không cần môi trường nước bên ngoài. Các chất lỏng bổ sung được bao bọc trong lớp vỏ ngoài cùng với lớp vỏ cứng chắc bên ngoài cũng cung cấp thêm khả năng bảo vệ.
Sơ đồ cấu tạo quả trứng gà ở ngày thứ 9 (Ảnh: Science)
Sự tiến hóa này của trứng đã mở ra một thế giới hoàn toàn mới về cơ hội, địa điểm đẻ trứng trên cạn cho các giống loài. Trong khi đó, lớp màng thừa cũng mở đường cho việc xuất hiện những quả trứng lớn hơn.
Theo Science, hiện các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chính xác khi nào quả trứng xuất hiện trên Trái đất, chủ yếu là do màng ối không tạo ra các hóa thạch đủ tốt, khiến hồ sơ của chúng không được rõ ràng (về thời điểm hoặc cách thức trứng nước ối phát triển).
Thế nhưng, họ phần nào dự đoán được khoảng thời gian, là khoảng 340 – 370 triệu năm về trước. Trong đó, các loài động vật có vú, bò sát và chim ngày nay đều là hậu duệ của những động vật có màng ối đầu tiên.
Con gà đầu tiên
Gà rừng châu Á chính là loài gà đầu tiên từng có mặt trên Trái đất.
Các nhà khoa học cho rằng gà rừng đỏ (Gallus gallus) là giống gà đầu tiên xuất hiện trên thế giới. Chúng có nguồn gốc từ nhiều nước Đông Nam Á bao gồm Ấn Độ, miền Nam Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Singapore và Indonesia.
Bằng chứng khảo cổ học cho thấy rằng gà rừng đỏ lần đầu tiên được thuần hóa cách đây khoảng 10.000 năm, mặc dù phân tích DNA và mô phỏng toán học cho thấy gà nhà có mối quan hệ với gà rừng sớm hơn nhiều, ước tính khoảng 58.000 năm trước.
Quay trở lại câu hỏi ban đầu của chúng ta. Với những quả trứng có màng ối xuất hiện cách đây khoảng 340 triệu năm và những con gà đầu tiên tiến hóa sớm nhất vào khoảng 58 nghìn năm trước, có thể khẳng định rằng quả trứng có trước con gà.
Trứng đã có từ trước cả khi gà tồn tại (Ảnh: Science)
Thế nhưng còn quả trứng gà thì sao?
Có bằng chứng khoa học cho thấy nguồn gốc của gà có thể phức tạp hơn một chút, khi đến từ sự biến đổi gen, hoặc đột biến di truyền xảy ra trong một hợp tử được tạo ra bởi hai giống loài “gần giống với gà”.
Điều này có nghĩa là hai con vật mang mã gen di truyền, đã giao phối, kết hợp DNA của chúng với nhau để tạo thành tế bào đầu tiên của con gà đầu tiên.
Ngay cả trong trường hợp này, trứng của giống loài “gần giống gà” có thể tạm coi là một quả trứng gà, và chính nó đã nở ra con gà đầu tiên.
