Có nhiều giả thuyết liên quan đến sự tuyệt chủng của loài khủng long, nhưng nguyên nhân được nhiều người tin tưởng nhất, là do tác động của một tiểu hành tinh khổng lồ đã lao vào Trái Đất ở khu vực bán đảo Yucatan, Mexico ngày nay.
Sự kiện này đã gây ra những trận siêu sóng thần, cháy rừng trên toàn hành tinh và tạo ra lượng bụi khổng lồ che khuất Mặt Trời, gây ra kỷ băng hà trên toàn cầu.
Hệ quả của nó khiến cho nhiều loài thực vật chết đi, và loài khủng long cũng không thể sống sót do thiếu đi nguồn thức ăn chính. Thế nhưng nếu như sự kiện ngẫu nhiên này không xảy đến, và loài khủng long vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay, điều gì sẽ xảy ra?
Con người có thể tồn tại nếu khủng long còn sống?
Theo Damian Nance, giáo sư khoa học địa chất tại Đại học Ohio, khủng long đã có một thời gian dài thống trị trên đất liền trong khoảng 160 triệu năm trước, và nếu điều đó tiếp diễn, các loài linh trưởng như con người sẽ không thể tồn tại.
Hãy xem xét kích thước của các loài khủng long. Bắt đầu vào kỷ Jura, khủng long chân thằn lằn có tên thằn lằn sấm (Brontosaurus) cùng họ hàng của nó đã tiến hóa thành những con vật khổng lồ dài gần 30 mét, nặng khoảng 30 – 50 tấn, gấp 10 lần 1 con voi và dài bằng một con cá voi xanh.
Điều tương tự cũng xảy ra với các loài khủng long: lương long cổ dài (Diplodocidae), uyển long (Brachiosauridae), Turiasauridae, Mamenchisauridae, và thằn lằn hộ pháp (Titanosauria).
Trong khi đó, nhiều bằng chứng chỉ ra rằng, tại thời kỳ thống trị của khủng long, các loài động có vú dù vẫn phát triển, nhưng chỉ có thể sinh sống tại những hốc sinh thái bên lề, và có kích thước không lớn hơn các loài gặm nhấm là bao.
Xét cho cùng, dù ở bất cứ thời kỳ nào, cuộc chiến sinh tồn và tranh giành thức ăn vẫn luôn là yếu tố cốt lõi liên quan tới khả năng sống sót của một giống loài.
Bởi vậy, chỉ khi loài khủng long biến mất khỏi Trái Đất, thì động vật có vú mới có đủ thức ăn để sinh sống và phát triển ở một tầm vóc lớn hơn, và cuối cùng sinh ra con người.
Ngay cả khi khủng long đã hoàn toàn biến mất, quá trình tiến hóa của loài người chúng ta vẫn cần sự kết hợp chuẩn xác giữa cơ hội và sự may mắn.
Khủng long có thể tiến hóa thành một loài thông minh tựa con người?
Trong những năm 1980, nhà cổ sinh vật học Dale Russel ở Trường đại học Bắc Carolina, Mỹ, đã đề xuất một thí nghiệm tưởng tượng trong đó một con khủng long ăn thịt tiến hóa thành một sinh vật thông minh biết sử dụng các công cụ.
Loài vật hậu duệ của khủng long này có bộ não lớn, các ngón tay đối xứng nhau và đứng thẳng trên hai chân. Điều đó là không thể nhưng cũng không phải không thể xảy ra. Dẫu vậy, dựa trên những dấu tích còn sót lại, loài khủng long dường như phát triển cơ thể rất tốt, nhưng bộ não lại không to lên quá nhiều.
Trong khi đó, động vật có vú lại có những đặc điểm tiến hóa khác biệt. Cụ thể, giống loài này chưa bao giờ tiến hóa thành động vật ăn cỏ và ăn thịt siêu khổng lồ, nhưng lại ưu tiên phát triển với bộ não kích thước lớn. Các thí dụ có thể thấy rõ trong tự nhiên bao gồm cá kình, cá nhà táng, cá voi sừng tấm, voi, báo, hải cẩu và vượn.
Do vậy, nếu còn sinh sống tới ngày nay, khủng long nhiều khả năng vẫn chỉ là những động vật ăn cỏ siêu khổng lồ, cổ dài và những loài săn mồi to lớn như khủng long bạo chúa.