Nhìn lại 300 năm tiến hóa của xe đạp

Xe đạp được định nghĩa là một “bộ máy” chạy bằng sức người hoặc gắn thêm động cơ trợ lực, được điều khiển bằng bàn đạp, có hai bánh xe được gắn vào khung.

Xe đạp lần đầu tiên xuất hiện ở châu Âu vào thế kỷ XIX. Người phát minh ra xe đạp là nam tước người Đức Karl von Drais vào năm 1817 với chiếc xe mang tên ông, gọi là Draisienne.

Drais đã giới thiệu mô hình xe này cho công chúng tại Mannheim vào mùa hè 1817 và tại Paris năm 1818.

Trên mẫu xe này, người lái ngồi dạng chân trên một khung gỗ được hỗ trợ bởi hai bánh xe và đẩy chiếc xe bằng hai chân của mình trong khi chỉnh hướng bằng bánh xe phía trước.

Sáng kiến lắp thêm bàn đạp cho bánh trước được cho là thuộc về hai anh em Ernest Michaux và Pierre Michaux, thợ đóng xe ở Paris.

Vào năm 1865, khi phải sửa chữa một chiếc xe Draisienne, hai anh em thợ sửa đã lắp cho nó một chỗ để chân, nhằm mô phỏng tay quay trong máy quay tay của họ.

Từ đó, khái niệm pê đan ở bánh trước giúp cho bánh trước (lúc bấy giờ lớn hơn bánh sau) có thể tăng quãng đường đi trong mỗi vòng đạp.

Cải tiến này đã mang lại tên gọi mới cho thiết bị, là “bicycle” (xe đạp).

Ngoài ra, xe đạp vốn được làm bằng gỗ. Nhưng từ năm 1869, các xe đạp này đã được chuyển sang làm bằng thép để tăng độ cứng cáp, cũng như giảm trọng lượng.

Một số phát minh sau này đã sử dụng ổ đĩa phía sau bánh xe, nổi tiếng nhất là chiếc xe đạp sử dụng các thanh điều khiển của Thomas McCall, người Scotland năm 1869.

Cũng trong năm đó, xe đạp có bánh xe với nan hoa của Eugène Meyer, người Paris, đã được cấp bằng sáng chế.

Năm 1879, một người Anh là Lawson đã sáng chế ra dây xích để truyền động cho bánh sau. Sáng chế này kèm theo các cải tiến ở phần khung, đùi, đĩa, pê đan, hệ tay lái và phuộc.

Năm 1885, J.K. Sartley cải tiến cho bánh trước có cùng đường kính với bánh sau và tạo ra bộ khung bằng ống thép.

Năm 1887, John Boyd Dunlop, một nhà sáng chế người Scotland, tiếp tục cải tiến bánh xe với việc dùng lốp hơi bằng cao su, do bánh xe lúc trước còn rất xóc.

Năm 1973 chiếc xe đạp địa hình đầu tiên được chế tạo ở California, mở ra một kỷ nguyên mới cho xe đạp khi nó trở thành phương tiện thi đấu thể thao, giải trí, rèn luyện sức khỏe.

Có thể nói từ khi ra đời tới nay, chiếc xe đạp đã được con người cải tiến rất nhiều về cấu tạo cũng như những tính năng của nó.

Từ những chiếc xe đạp đầu tiên chỉ phục vụ mục đích đi lại là chính, thì ngày nay chiếc xe đạp không những phục vụ đi lại, mà nó còn là một phương tiện thi đấu thể thao, giải trí…

Trong thời gian ngắn chỉ hơn 200 năm sang đầu thế kỷ 21, thị trường thế giới đã dung nạp hơn 1 tỷ chiếc xe đạp. Con số này vượt xa số lượng xe ô tô, cả về tổng số và số lượng kiểu xe.