Hai nhà cổ sinh vật học Rebecca Eden và Emily Mitchell, với sự hỗ trợ của một số đồng nghiệp tại Cambridge, đã đi tìm bằng chứng cho cái gọi là “đại tuyệt chủng Ediacaran”.
Trước đây giới khoa học cho rằng sự kiện bùng nổ sinh học kỷ Cambri đã đặt nền móng cho hệ động vật của Trái Đất, dù biết rằng động vật đầu tiên ra đời tận kỷ Ediacaran trước đó. Nhưng kết quả phân tích cấu trúc của 3 tổ hợp hóa thạch thuộc về 32 triệu năm cuối cùng của kỷ Ediacaran cho thấy còn có một vụ bùng nổ sinh học khác, sớm hơn nhiều.
Một nhóm các mẫu vật Ediacaran tại Khu bảo tồn sinh thái Mistaken Point, Newfoundland – Canada (Ảnh: PLOS BIOLOGY).
Theo SciTech Daily, các nhà khoa học đã dựa vào dữ liệu môi trường cổ đại, bao gồm độ sâu đại dương và đặc điểm đá, để xác định các tổ hợp hóa thạch còn nguyên dấu vết của các sinh vật cổ đại.
Dữ liệu đã hé lộ các cấu trúc quần xã ngày càng phức tạp ngay trong kỷ nguyên mà trước đây người ta vẫn nghĩ động vật còn đơn giản và ít ỏi này. Các loài đã trở nên chuyên biệt hơn từ kỷ Ediacaran, tham gia nhiều tương tác hơn giữa các loài với nhau, cho thấy sự tiến hóa sinh thái ngoạn mục.
Rùng mình hơn, nguyên nhân của đại tuyệt chủng Ediacaran không phải một thảm họa đột ngột như hầu hết các đại tuyệt chủng khác, mà xảy ra do sự cạnh tranh giữa các loài: Kỷ Ediacaran là một thế giới quái vật thực thụ, nơi các sinh vật kỳ dị, khó tưởng tượng triệt tiêu nhau, dẫn đến “tận thế”.
Công tác nghiên cứu hóa thạch tại Khu bảo tồn sinh thái Mistaken Point, Newfoundland – Canada (Ảnh: PLOS BIOLOGY).
Vì thế, sau khi chứng kiến vụ bùng nổ sinh học ngoạn mục đầu tiên của Trái Đất với các động vật sơ khai ra đời khoảng 580 triệu năm trước, kỷ nguyên Ediacaran kết thúc vào 543 triệu năm trước với số sinh vật còn lại khá ít ỏi không phải vì động vật thời đó kém tiến hóa, mà vì chúng đã tự làm nhau “bốc hơi”.
Nhiều loài đã thực sự “đứt đoạn” trên cây gia phả, nhưng những kẻ chiến thắng cũng đủ tạo nền tảng cho kỷ Cambri sau đó – một kỷ nguyên chứng kiến sự ra đời của nhiều loài quái vật, vẫn hung dữ và cạnh tranh khốc liệt, nhưng không đến mức làm nhau tuyệt chủng hàng loạt.
Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học PLOS Biology.
